Door RTL Nieuws··Aangepast:
RTL
De Britse overheid gaat na jaren onderhandelen akkoord met het teruggeven van de Chagos-eilanden. De archipel van meer dan zestig eilanden in de Indische Oceaan wordt daarmee opnieuw deel van het Afrikaanse Mauritius.
“Het wordt ook wel gezien als de laatste Britse kolonie die onder druk werd afgestaan door een Afrikaans land”, zegt correspondent Anne Saenen.
In 1965 werd de eilandengroep namelijk van Mauritius afgescheiden: “De Britten wilden Chagos-eilanden in ruil voor de onafhankelijkheid van Mauritius. Ondertussen hadden ze ook al een deal met de VS gesloten om er gezamenlijk een legerbasis op te zetten.”
Die legerbasis kwam er, op Diego Garcia, het grootste eiland van de archipel. Daarbij werden in de vroege jaren 70 bijna tweeduizend eilandbewoners gedwongen uit hun huizen gezet. Zij verhuisden vooral naar Mauritius, de Seychellen, of Engeland.
Mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch noemde die gedwongen uitzetting vorig jaar nog een ‘misdaad tegen de menselijkheid, gepleegd door een koloniale macht tegen een inheems volk’. Eerder had ook de VN zich kritisch uitgelaten over de afsplitsing van de eilandengroep.
Overeenkomst
Toch heeft het best even geduurd tot beide landen tot een overeenkomst kwamen. Sinds 2022 waren daar 13 onderhandelingsrondes voor nodig. Dat er nu wel een deal ligt, heeft meerdere oorzaken, zegt correspondent Saenen. “Sinds brexit zijn internationale relaties nog belangrijker geworden voor de Britten. Nu de Britse belangen niet meer door de EU worden behartigd, moeten ze zelf goede relaties onderhouden met het buitenland.”
Daarbij werd de internationale druk op de Britten ook steeds groter: “Het verbreken van koloniale verbintenissen past in het denkbeeld van deze tijd: de regering van Mauritius heeft de afgelopen jaren dan ook veel steun gekregen van de VN en meerdere Afrikaanse landen.”
Terugkeren
De overeenkomst maakt nu de weg vrij voor de terugkeer van de mensen die van destijds werden verdreven. Al zijn die eilandbewoners en hun nakomelingen verdeeld, zegt Saenen: “Sommigen die jaren geleden naar Groot-Brittannië verhuisden, willen inderdaad terug. Maar andere richten zich juist liever op hun Britse verblijfsstatus. En weer een andere groep is vooral boos dat ze helemaal niet bij de onderhandelingen betrokken waren.”
Verschillende belangengroepen en de Human Rights Watch zijn dan ook kritisch: “Dit garandeert niet dat de Chagossianen naar hun thuisland kunnen terugkeren”, schrijft de mensenrechtenorganisatie.
Voor de deal heeft Mauritius namelijk een behoorlijke concessie moeten doen: het Verenigd Koninkrijk blijft het grootste eiland Diego Garcia voorlopig nog behouden: “De komende 99 jaar mag de legerbasis daar blijven bestaan.”
Militaire basis blijft
Dat is voor Groot Brittannië nog steeds van groot belang. “De overeenkomst van vandaag zal onze rol in het beschermen van de wereldwijde veiligheid versterken”, zei de Britse minister van Buitenlandse Zaken in een verklaring. De Amerikaanse president Joe Biden zei dat Diego Garcia ‘een cruciale rol speelde in de nationale, regionale en wereldwijde veiligheid’. Er zitten zo’n 2500 militairen, voornamelijk Amerikanen.
De overeenkomst tussen beide landen moet nog worden ondertekend. Beide partijen hebben beloofd ervoor te zorgen dat dat zo snel mogelijk zal gebeuren.