Volgens ProRail wordt er ‘alles aan gedaan om tot een minnelijke oplossing te komen met de betrokken partijen’, maar lukt dat bij enkele gevallen, ondanks jarenlange gesprekken, niet.
Het spoorbedrijf is daarom gestart met de voorbereiding van een onteigeningsprocedure, zo schrijft ProRail in een brief aan staatssecretaris Vivianne Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat. Die op haar beurt de Tweede Kamer informeert.
Erfdienstbaarheid
Bij onteigening wordt een particulier, met tussenkomst van een rechter, gedwongen om een eigendomsrecht over te dragen aan de overheid. In sommige gevallen hebben particulieren, zoals buurtbewoners, namelijk rechten om de overgangen te gebruiken en daar bijvoorbeeld over te steken om een erf te bereiken.
Volgens ProRail betreft het ‘voornamelijk dossiers waar sprake is van een recht van erfdienstbaarheid op grond waarvan de overweg door gerechtigden wordt gebruikt’.
180 overgangen
ProRail wil in het uiterste geval de rechten van tafel krijgen om de afspraken die het maakte met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat na te komen. In 2018 beloofde het bedrijf om 180 overgangen voor het einde van dit jaar te sluiten of beveiligen, daar werd door de overheid 180 miljoen euro voor uitgetrokken.
Onbewaakte spoorwegovergangen zijn namelijk al jaren een doorn in het oog, omdat ze levensgevaarlijk zijn en keer op keer zorgen voor dodelijke slachtoffers. Vorig jaar liet ProRail weten dat de gestelde deadline niet zou worden gehaald.
Sinds de start van het project zijn er 115 overgangen aangepakt, zegt het spoorbedrijf. Voor het einde van dit jaar moeten daar nog 24 bijkomen. Maar daarmee blijven er nog 41 gevaarlijke overgangen over die nog gewoon open zijn.
ProRail verwacht dat in 2028, 95 procent van de overgangen is aangepakt. “Voor het overgrote deel van de resterende 41 NABO’s is de realisatie al in gang gezet of ligt er inmiddels een plan van aanpak”, zegt het bedrijf. NABO staat voor Niet Actief Beveiligde Overweg.
Geen oplossing
Voor de overige 5 procent is volgens ProRail nog geen oplossing gevonden, het gaat om zo’n 10 overgangen waarvoor verdere juridische stappen worden overwogen.
Staatssecretaris Heijnen noemt onteigening een ingrijpende stap en is van mening dat de rechten niet zomaar kunnen worden afgenomen. Daarom heeft ze ProRail opgedragen om eerst te kijken naar andere oplossingen, zo nodig met een bemiddelaar. “Zonder een bemiddelingspoging kan er wat mij betreft geen sprake zijn van onteigening”, zo schrijft ze.
ProRail verzekert op zijn beurt zorgvuldigheid. “Zolang er nog geen definitieve uitspraak in de onteigeningsdossiers is gedaan, zal ProRail blijven inzetten op een minnelijke oplossing.”
